Otopsi, ceset üzerinde ölüm nedeni saptamak amacıyla yapılan tıbbi bir incelemedir. Nekropsi ve thanatopsi kelimeleriyle eş anlamlı olarak kullanılabilmektedir.
Otopsi İznini Kim Verir? Otopsi Kimler Tarafından Yapılır?
Trafik kazası, yaralanma, zehirlenme, şüpheli ölüm gibi durumlarda otopsi isteği savcı tarafından verilmektedir. Bu istek bir emir niteliğinde olmakla birlikte ölen kişinin yakınları veya başka kişilerin izni gerekmemektedir.
Adli otopsiler; adli tıp uzmanları ve patologlar tarafından yapılmaktadır. Adli tıp uzmanlarını veya patologların olmadığı durumlarda ise savcı tarafından herhangi bir doktor otopsiyi yapmakla görev alabilir. Avrupa ülkeleri için tavsiye edilen ise, otopsilerin en az biri patoloji konusunda uzman iki hekim tarafından yapılması gerektiği şeklindedir.
Otopsi Nasıl Yapılır?
Otopsi yapılma şekli, günümüze dek çok az değişime uğramıştır. Şimdilerde uygulanan teknikler, 1700’lerde Bonetus, Boerhaave ve Morgagni’nin edindiği deneyimlerin Rokitansky ile Virchow’un çalışmalarıyla zenginleştirilmiş haline dayanmaktadır.
Bu deneyim ve geliştirmelere göre; kafatasının açılması için, kulakların arka-üst kısımlarının hizasındaki deriye oksipital kemik üzerinden bir kesi yapılır. Deri ve deri altı dokuları, öne veya arkaya sıyrılarak kafatasındaki kemiklerin ortaya çıkması sağlanır. Daha sonra masseter kasları yukarıdan aşağıya doğru çekilir. El testeresi veya benzer amaçlı işe yarayan otomatik aletler yardımıyla kafatasının üst kısmı kesilerek bir kapak şeklinde kaldırılır. Beyin zarları kesilir, ardından beyin ve beyincik çıkarılır. Dış görünümü incelenen beyin ve beyincik kesilmeden formalin solüsyonuna konur. Bu organların, incelenebilmesi için yaklaşık 20 gün tespit sıvısında kalarak sertleşmesi beklenir.
Göğsün açılması için, boynun ön-orta-alt kısmından başlayarak göbeğin aşağısına kadar bir kesi yapılır. Kesilen deri, sağa ve sola ayrılarak sternum ve kostaların ortaya çıkması sağlanır. Kostaların, sternuma yakın kısımları kıkırdak özelliğindedir. Bu kısımlar, kostanın kemikleştiği kısımların hemen dibinden yukarıya doğru kesilir. Sternum, iki yanında bulunan kosta parçalarıyla birlikte kapak şeklinde kaldırılır. Göğüs kısmındaki organlar incelendikten sonra, önce akciğerler daha sonra da kalp çıkarılır.
Karın boşluğunun açılması aşamasına diyaframın kesilmesiyle başlanır. İnce ve kalın bağırsaklar uçları bağlanarak çıkarılır. Daha sonra, mide, duodenum, pankreas ve dalak çıkarılır. Karaciğer ve böbrekler de çıkarıldıktan sonra da mesane ve genital organlar çıkarılmaya başlanır.
Otopsinin kesim işlemleri kısmı bittikten sonra, organların her biri değişik yöntemlerle incelenir. Hastalıklı bölgelerden inceleme için örnekler alınır. Rapor hazırlanana dek organlar formalin sıvısında saklanır. Kafatası ve göğüs kafesinin kesilen ve çıkarılan kısımların yerine getirilmesi ile otopsi tamamlanmış olur.