Anayasanın 13.10.2006 tarihinde değiştirilen 76. maddesince Türkiye'de ilköğretim mezunu olanlar, milletvekili seçilebilmekle birlikte bazı durumlarda bazı kişiler milletvekili adayı olamaz, ya da bulunduğu görevden çekilmesi zorundadır.
Eski adıyla Mebus, yeni kullanılan adıyla Milletvekili demokratik ülkelerde seçimlerde aday olup seçilerek meclis ya da başka bir deyişle parlamentoda halkı temsil hakkını kazanan kişidir. Türkiye'de tek bir meclis vardır ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerine milletvekili denir.
Milletvekilleri sayısı herbir ilin nüfus yoğunluğuna göre belirlenir. Siyasi partiler her il için belirlenen milletvekili kadar aday belirler ve seçimlerde vatandaşların önüne çıkarır. Türkiye'deki seçimlerde siyasi partiler açısından %10 barajı vardır. Baraj altında oy alan siyasi partinin milletvekili adayı bölgesinde yeterli oy oranına ulaşmış olsa dahi milletvekili olamaz. Milletvekilleri genelde siyasi partilere bağlı olsa da, bağımsız olarak da istenilen bölgeden aday olunabilir.
Çoğu ülkede iki aşamalı meclis vardır. Bu ülkelerde ise milletvekili adı genelde alt kanattaki üyelere denir. Üst kanat üyelerine senato denilmektedir.
Anayasanın 13.10.2006 tarih ve 5551/1 değiştirilen 76. maddesi uyarınca Milletvekili seçilme yeterliliği aşağıdaki kurallara göre belirlenmektedir.
- Türk vatadandaşı olmalı.
- En az ilkokul mezunu olunmalı.
- 25 yaş doldurulmalı. (Şu anda 18 yaşında milletvekilliği tartışılıyor)
- Askerlik hizmeti yapılmış olunmalı.
- Kamu hizmetinden yasaklı olunmamalı.
- Taksirli suçlar hariç, toplam 1 yıl veya daha fazla hapis ile ağır hapis cezasına hüküm giyilmiş olunmamalı.(taksirli suç demek, kasıtlı olmayan fiildir; yani trafik kazası gibi) (
- Zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırılık, sahtecilik, inancı kötüye kulanma gibi yüz kızartıcı suçlar ve kaçakçılık, resmi ihalelerde fesat karıştırmış olmamalı.
- Devlet sırlarını açığa vurmamış olmalı.
- Terör eylemlerine katılmamış olmalı.
Bulundukları Görevden Çekilerek Aday Olabilenler
- Hâkimler ve savcılar
- Yüksek yargı organları mensupları
- Yüksek Öğretim kurumlarındaki öğretim elemanları
- Yüksek Öğretim Kurulu üyeleri
- İşçi niteliği taşımayan kamu kuruluşlarındaki memurlar
- Silahlı Kuvvetler mensupları
Milletvekilleri Emekli Olur mu?
Milletvekili maaşı aylık 13 bin tl civarındadır. 2 yıl milletvekilliği yapan bir kişi emekli olabilir. Emekli olduktan sonra da sağlık imkanları ile diğer imkanlardan faydalanabiliyor.