Çocukların gelişimi üzerinde televizyonun olumlu ya olumsuz etkileri nelerdir? Televizyon, çocukların konuşmasını geciktirir mi? Pedagog Elif İpek merak edilen bu soruları yanıtladı, ailelerin konuyla ilgili dikkat etmesi gereken noktaları aktardı.

Konuşma becerisi önce dinleyerek sonra taklit ederek gelişir. Çocuk; kendine söylenenleri dinler, anlamlandırır, unutmaz ve yeterince hazır olduğunda ise ifade etmeye yani konuşmaya başlar. Konuşma önce ses taklitleri ile başlarken, tek kelime ile devam eder ve ardından birkaç kelimelik cümleler kurulur. Çocuğun konuşmaya başlayabilmesi için duyduklarını dikkatle dinlemesi, kelimeleri birbirinden ayrıştırması gerekir.
Kışın aktivitelerin kısıtlı olması çocuğu televizyona bağlar

İçinde bulunduğumuz bilgi çağında aileler, çocuklarının zeka gelişimlerine katkıda bulunmak ve çocukların kendilerini iyi ifade edebilmeleri için televizyondaki çocuk programlarından da sıkça yararlanır. Özellikle kış aylarında yapılacak aktivitelerin kısıtlı olması çocuğu eve ve televizyona bağlar. Önceki kuşaklarda çocuklar sevdikleri bir çizgi filmden bahsederken, günümüz çocukları hangi çizgi film kanalını sevdiğinden bahsediyor ve genellikle program ayırt etmeden izliyor. Üstelik bahsettiğimiz çocukların belirgin bir yaş aralığı da yok.
Televizyon, birçok görsel malzeme sunar ama…

Televizyon programları çocuğa ailenin sunamayacağı görsel malzemeleri sunarken, programda sıklıkla yer verilen görsel öğeler çocuğun tek başına anlayamayacağı türden oluyor. Konuşmalar ise fazlaca iç içe. Bu durumda konuşmayı dinleyerek ve taklit ederek öğrenen çocuk, işitsel öğeleri ayrıştıramadığı, takip edemediği için işitsel öğelerden çok görsel öğelere dikkat ediyor. Bu durum ise çocuğun konuşmaya geçmesini geciktirmekle birlikte dikkatinin kalitesinin düşmesine neden oluyor.
Ailelerin dikkat etmesi gereken noktalar

Program içinde çocuk programına/çizgi filme yer verilecekse çocuğun aile ile birlikte bu zamanı paylaşması, mümkünse programı video olarak izlemesi, gerektiğinde programı durdurup üzerine açıklamalar yapılması, tartışılması, izleme süresinin 10-15 dakika ile sınırlı olması noktalarına ailelerin dikkat etmesi ve hassasiyet göstermesi gerekir. Bu esaslara dikkat edildiğinde çocuk bilgiye ulaşma araçlarını amacına uygun kullanmayı da küçük yaşta öğrenebilir.
Ailenin rutinler oluşturarak etkinlikler yapması (deneyler, serbest oyunlar, yapı inşa oyunları, kağıt-kalem etkinlikleri, kitap okuma…) ve onların dikkatlerini çevreye, doğaya çekmesi çocukların konuşma becerisini destekler.