Büyüme ve gelişme çağında beslenmenin önemi konusunda hep yazılır çizilir. Ancak bu bilgilerin ne kadar doğru ve yeterli olduğu tartışılır. Özellikle hazır gıda ve fast food tarzı beslenmenin ülkemizde de yaygınlaşması sonucu obezite her geçen gün ülkemizde de ciddi bir sorun haline geliyor. Bu nedenle yetkili bir ağızdan bilgilenmeniz için Bahçelievler Medicana Hastanesinden Uzm. Diy. Fatmagül Yılmaz Öztürk’esorduk. Fatmagül hanımın anlattıklarını tek cümleyle özetlemek gerekirse “Büyümek için yesin ama nereye kadar”
Aşırı protein alımı ve dengesiz beslenme, fiziksel ve zihinsel anlamda ne gibi bozukluk ve hastalıklara sebep olur?
Okul çağındaki çocuklarda yetersiz-dengesiz beslenme, büyüme ve gelişme sorunlarına yol açıyor. Bu çağdaki çocuklarda fiziksel olarak boy uzaması, zayıflık ve şişmanlık sorunlarının yaşanabileceğini, zihinsel açıdan zeka gelişiminin yavaşlayacağını, eğitimde başarısız olacağını, sosyal uyumsuzluk göstereceğini, seksüel gelişim bozukluklarının da olabileceğine dikkat çekiyor.
Ayrıca iştah, acıkma ve doygunluk hissinde bozukluk, göz rahatsızlıkları, kas sisteminin gelişiminde farklılık, enfeksiyon hastalıklarına yakalanma sıklığında artışın da görülebileceğini, kansızlık, ülser ve şeker gibi hastalıkların da bu çağda olabileceğini vurguluyor. Bu dönemde öğün atlanması, öğün geçiştirilmesi ile reklam ve çevreye özentinin hata olduğunu belirtiyor. Büyüme ve gelişme döneminde genelde çocuğun çok yemesi destekleniyor. Oysa alınan enerji hareketlilikle desteklenmezse kilo problemleri artıyor. Ayrıca, aşırı protein ağırlıklı beslemek ileride kalp hastalıklarına yakalanma riskini artırıyor. Bu, günlük diyette enerjinin yüzde 14'nü geçmemelidir. Günlük beslenmemizde proteinin eksik kalması çok mümkün değildir.
Büyümede, kalsiyumun ve sporun önemi nedir ve kalsiyum hangi gıdalarda bulunur?
Ergenlik döneminde büyüme ve gelişme hızları farklılaşır. Boyda büyüme kızlarda 16-18 yaş, erkeklerde 18- 20 yaşa kadar devam eder. Spor yapmak güçlü bir kemik yapısına sahip olmayı sağlar. Bunun yanında günlük beslenmemizde kalsiyumun tüketimi önem kazanır. En iyi kaynağı süt, yoğurt ve peynirdir. Bunun dışında yeşil yapraklı sebzeler, pekmez, fındık, fıstık, susam, kuru baklagiller, kivi ve kuru meyvelerdir. Kalsiyum 25 yaşına kadar depo edilir. Bu yaştan sonra depolarımızı doldurma şansımız yoktur. İleriki yaşlarda problem yaşamamak için bu dönemde temeller iyi atılmalıdır.
Hangi gıdalar posalıdır, nasıl yenmeli ve yararları nelerdir?
Beslenmede önemli noktalardan biri; yeterli posa alımı sağlamaktır. Posa kaynakları; kuru fasulye, nohut, mercimek, barbunya, sebzeler, meyvelerdir. Hatta kabuklu yenebilen meyvelerin kabuklarını soymadan yemek posa içeriğini biraz daha artırır.Posa alımının iyi olması; kalp damar sağlığı, kabızlık sorununun önüne geçilmesi ve ileriye dönük kolon kanseri riskinden korur.
Yeme davranışı bozuklukları nelerdir ve hangi sorunlara yol açar?
Daha çok genç kızlarımızda yaşanan yeme davranışı bozuklukları, cinsel kimlik kazanmak istememek, genetik eğilim ya da zayıflığın moda olması ile oluşuyor; Anoreksiya Nevroza veya Bulimiya Nevroza. Anoreksiya Nevroza'da kişinin iştahı vardır, ama bilinçli olarak yemek yemeyi engelliyordur. Bulimiya Nevroza'da diğerinin tam tersi olarak kişi çok yer ama daha sonra pişmanlık duygusu, kilo alma korkusu ile kusar. Bu dönem çocuklarda kilo problemi varsa diyete başlamadan önce sağlıklı beslenmeyi öğreterek kilo alımını durdurmak ilk hedeftir.
Beslenme için ne gibi önerilerde bulunabilirsiniz?

• Kahvaltısını yaptırın.
• Bol bol su içmesini isteyin ve sık sık hatırlatın.
• Kolalı içecekler, meşrubat ve meyve sularından uzak tutun.
• Çok iyi çiğnemeyi öğretin.
• Çocuğunuzun duyularına dikkat edin; 'doydum' diyorsa yemesi için zorlamayın.
• Herhangi bir spor dalına yönelmesini destekleyin.
• Televizyon ya da bilgisayar karşısında yemek yemesine izin vermeyin.
• Öğle yemeklerini düzenli yemesi için okul yemeğine yazdırın ve bu yemeklerde okul idaresine önerilerde bulunun.
• Tabağında kalan yemeği bitirmesi için baskı yapmayın.