http://cdn.nasilkolay.com/static/HCK...ir_646x340.jpg


Memeli canlıların yavrularını besledikleri süt, dişilerin vücutları tarafından salgılanan bir sıvıdır. Temel olarak içeriğinin büyük kısmı sudan oluşan süt, bunun yanında protein, karbonhidrat ve yağ gibi temel besin öğelerini de içermektedir. Ayrıca süt kalsiyum, fosfor, potasyum ve çinko mineralleri ile A, D, E, K ve B vitaminleri açısından da zengindir. Bu besleyici özelliklerinden dolayı insanlar binlerce yıldır bazı canlıların sütlerini besin maddesi olarak kullanmaktadırlar. Bu canlılardan elde edilen süt doğrudan içilerek tüketilebileceği gibi bu sütten yoğurt, peynir ve tereyağı gibi besin maddeleri de elde edilmektedir.

Sütünden en çok faydalanılan canlılar arasında ise inekler ilk sırayı alır. İneklerden sağılan sütler, içlerindeki zararlı mikroorganizmaların etkisiz hale getirilmesi için fabrikalarda pastörizasyon ve UHT gibi işlemlerden geçirildikten sonra ambalajlanarak satışa sunulurlar. Bunun yanında ineklerden sağılan sütler çiğ olarak üreticilerden temin edilebilir. Ancak bu çiğ sütlerin tüketilmeden önce evde ısıl işlemden geçirilmesi gerekir.

İnek sütü içerisinde bulunan mikroorganizmaların bir kısmı sütün kendisinden gelirken kalan kısmı da ineğin memesinden, süt sağan kişinin elinden veya sütün sağıldığı ortamdan gelebilir. Bu mikroorganizmalardan kurtulmak içinse sütün ısıtılması gerekir. Ancak sütün ısıtılması işlemi ne kadar yüksek derecelere kadar yapılırsa ve ne kadar uzun sürerse, sütte bulunan enzimler ve proteinler de zarar görür. Bu yüzden evde süt ısıtılırken bazı noktalara dikkat edilmelidir.

• Süt kaynatılmadan önce bir tülbent ya da ince gözenekli temiz bir bez yardımıyla süzülerek içindeki partiküllerden arındırılmalıdır. Bu şekilde sütün mekanik olarak temizlenmesi sağlanmış olur.
• Süt koymak için geniş ve temiz bir tencere seçilmeli, tencerenin içerisi önce suyla çalkalanmalıdır. Bu işlem sütün tencereye yapışıp yanmasını engeller.
• Süt kaynatılacak tencerenin ağzı zeytinyağı ile silinirse veya tencerenin üzerine bir tahta kaşık yerleştirilirse, bu işlemler sütün taşmasını engeller.
• Sütün ısıtılması için en ideal sıcaklık değeri 70-72 derecedir. Sütün besin değerini kaybetmemesi için süt bu sıcaklığa geldiğinde altı kısılarak sıcaklık kontrol edilmeli ve ısıtma işlemi 15-20 dakikayı geçmemelidir. Bu süre dolduktan sonra sütün altı kapatılarak kullanıma hazır, sağlıklı süt elde edilmiş olur. Sıcaklık kontrolü içinse piyasadaki yemek termometreleri kullanılabilir.
• Süt yaklaşık olarak 100 derecede kaynar. Eğer süt kaynatılmak isteniyorsa da, süt kaynadıktan 5 dakika sonra altı kapatılmalıdır. Bu şekilde süt, besin değerini fazla kaybetmeden sağlıklı hale getirilmiş olur.