Uzmanlar; küresel ısınma, iklim değişikliği ve gıda kalitesindeki düşüşün üreme sağlığını olumsuz etkilediği görüşünde birleşiyor.



Eurofertil Tüp Bebek Merkezi Medikal Direktörü Dr. Hakan Özörnek, kadın ve erkeklerde kısırlığa neden olan çevresel faktörler hakkında sorularımızı yanıtladı.

Çevresel şartlardan kadınlar mı erkekler mi daha çok etkileniyor?
Çevresel şartlar, hem kadınların hem de erkeklerin üreme sağlığını olumsuz etkiliyor. Hava kirliliği sonucu toksik maddelerin vücuda girişi artıyor ve embriyonun tutunması zorlaşıyor. Bu durum, tekrarlayan düşüklere sebep olabiliyor. Kanda yeterince oksijen bulunmaması da kadın doğurganlığında risk. Erkekler içinse çevresel faktörler, sperm üretiminde olumsuz etkilere sahip.

Küresel ısınma kısırlığa neden oluyor mu?
Küresel ısınmanın en büyük etkisi, tarımın ve yiyeceklerin bozulması. Yiyecekler bozulunca vücuttaki denge de bozuluyor.

Yediklerimiz-içtiklerimiz üreme sağlığımıza nasıl etki ediyor?
Sebze-meyvelerde bulunan tarım ilacı kalıntıları, erkeklerde üreme sağlığını olumsuz etkileyen kimyasalların başında geliyor. Sadece bunlar değil, östrojen etkisi bulunan besinler de var. Denizlerdeki kirlilik nedeniyle kabuklu deniz hayvanlarında cıva, nikel gibi ağır metaller birikiyor ve bunların tüketilmesi, sperm sayısını azaltıyor.
Vücut çalışan erkekler, birtakım steroitler kullanıyor. Bunlar, androjen hormonu benzeri maddeler içerdiği için erkelerde kas gelişimini artırırken santral sinir sistemi yani sperm üretimini olumsuz etkiliyor. Bu tür maddelerin bilinçsizce kullanılmamasında fayda var.

Çağın hastalığı obezitenin üreme sağlığına etkisi var mı?
Çabuk bir şeyler yeme alışkanlığı, fast food tarzı yüksek kalorili beslenmeyi beraberinde getiriyor. Bu tür gıdalar, östrojen etki gösteriyor. Çeşitli çalışmalarda şişman erkeklerde sperm kalitesinde azalma olduğu tespit edildi. Obez erkeklerde yağ dokusunda, testesteronun östrojene dönüşmesi artıyor ve testesteron azalıyor. Buna bağlı olarak da sperm kalitesi düşüyor. ABD’de yapılan bir araştırmanın sonucuna göre, obez erkeklerin kısır olma olasılıkları, normal kilodaki erkeklere nazaran daha yüksek. Bir erkeğin vücudundaki yaklaşık 10 kg.’lık yükselme, kısırlık olasılığını yüzde 10 artırıyor.

Obezite, kadınlardaysa adet düzensizliğinin yanı sıra yumurtlama sorunlarına yol açıyor. Obeziteyle bozulan metabolik yapı, küçük yani olgunlaşma sorunu olan yumurta gelişimine olumsuz etki ediyor.

Aynı zamanda kadın vücudunda testosteron gibi erkeklik hormonlarının artmasına sebep olarak doğal gebelik şansını düşürüyor. Araştırmalar, gebe kalmak için en ideal vücut kitle endeksinin, 21-29 arasında olduğunu ortaya koyuyor.

Stres ne yapıyor?
Stresli yaşam, hormon dengesini bozarak erkeklerde sperm üretimini kadınlarda da yumurtlamayı olumsuz etkiliyor. Araştırmalar gösteriyor ki, stres, tüp bebek tedavisinde de tek başına yüzde 15’e varan oranlarda başarısızlığa neden oluyor. Bu nedenle stresten kaçmak son derece önemli. Stresle baş etmek için egzersiz yapın, düzenli uyuyun ve hobi edinin.