Çocuklarda sık görülen bademcik enfeksiyonları, ilaç tedavisinden cevap alınmadığında cerrahi işlem ile bademciklerin alınmasıyla sonuçlanıyor. KBB Uzmanı Dr. Ömer Faik Sağun, bademcik ve geniz eti problemlerini ve ameliyata hangi durumlarda karar verildiğini anlattı.

Vücudun bağışıklık sisteminde rol oynayan lenf sisteminin boğazda yerleşmiş dokularından bir çifttir bademcikler. Özellikle üst solunum yollarından giren mikropları tanıyarak vücudu savunmaya hazırlar. Halk arasında geniz eti denilen "adenoid" dokusu da aslında aynı bademcik gibi lenf yapısındadır ve üst solunum yolunun savunmasında rol oynar. Bademcik gibi, geniz eti de çocuklarda yapısal olarak zaten dar olan hava yolunu tıkar.
Ergenlikten sonra bademciklerin bir fonksiyonu kalmıyor
Bademcik dokusu yaşla beraber giderek küçülen bir doku ve bu yüzden yirmili yaşlardan sonra bademcik enfeksiyonlarında azalma görülüyor. Zaten, ergenlikten sonra bademcik ve geniz etinin bir fonksiyonu kalmaz.
Bademcik ve geniz eti sorunları en sık çocukluk döneminde görülüyor. Görülme sıklığı çocukların anaokulu, kreş ya da ilkokul gibi toplu yerlerde bulundukları dönemlerde en üst seviyeye yükseliyor.
Bademcikler ne zaman alınmalı?
Bademcik ve geniz eti ameliyatları en sık yapılan ameliyatlardan biri. İlaç tedavisinden fayda görülmediğinde cerrahi olarak bunların çıkartılmasına başvuruluyor.
Bademciklerin alınmasına hangi durumlarda karar veriliyor?
Kesin ve göreceli olarak ameliyatın gerekliliğinin belirleniyor.
* Üst solunum yolunun bademcik ve geniz eti büyüklüğüne bağlı olarak sık sık tıkanıyorsa
* Bademcik etrafında apse oluşuyorsa

* Kötü huylu tümör şüphesi varsa

* Çene yapısını bozan geniz eti ve bademcik büyümesi görülüyorsa

* Konuşma bozukluğuna sebep oluyorsa

* Uyku apnesine yol açıyorsa, bu durumlar kesin ameliyat gerektiren durumlar olarak görülüyor.
Göreceli kriterlerin en başında sık tekrar eden bademcik enfeksiyonları geliyor. Bademcik ameliyatlarının %40'ı bu nedenle yapılıyor. Göreceli kriterler;
* Son bir yılda yedi defa veya son iki yılda yıl başına beş defa veya son üç yılda yıl başına 3 defa ya da daha sık ateşli bademcik iltihaplanması geçirilmesi

* Hastanın difteri (kuşpalazı) mikrobu taşıyıcısı olması

* Hastada kalp kapak bozukluğu olması

* Bademcik ve geniz eti iltihaplanmasına bağlı olarak sık orta kulak iltihabı geçirilmesi.
Bademcik ameliyatlarında radyo frekans yöntemi
Bu yöntemde radyo frekans enerjisi veren cihaza bağlı iğne bademciklere batırılır. Bu iğne yoluyla verilen radyo frekans enerjisi bademciklerin büzüşmesine ve dolayısıyla boyut olarak küçülmesini sağlar. Hava yolunda yaklaşık olarak %70 genişlemeyi sağlar. Uygulama sonrasında son derece az ağrı olur. Bu nedenle çocuklarda ameliyat sonrası huzursuzluklar daha az görülür.
Sömestir tatili ameliyat için en uygun zaman
Bademcik hastalıkları ve geniz eti çocuk yaş grubu sorunu olarak bilinse de erişkinler için de aynı kurallar geçerli. Ameliyata engel oluşturacak herhangi bir ciddi sağlık problemi olmayan erişkinlerde de bademcik ameliyatları uygulanıyor. Solunum sıkıntısına sebep olan iri bademcik ve ileri derecede büyümüş geniz eti durumlarında çocuklarda 6. aydan itibaren ameliyat yapılabiliyor. Okul çağı çocuklarının derslerinden geri kalmamaları için sömestir tatili en uygun zaman.